Rusland-Oekraïne: ACTIAM steunt het harde sanctiebeleid

Rusland en Wit-Rusland uitgesloten

Op grond van onze duurzame beleggingsovertuigingen sluiten wij Rusland en Wit-Rusland als land al jaren uit; wij hebben geen Russische en Wit-Russische staatsobligaties in onze portefeuilles. Beide landen scoren slecht op alle onderdelen waar wij overheden op beoordelen: er gelden internationale sancties, burgers zijn er niet vrij, corruptie is een groot probleem en ze presteren slecht op alle onderdelen van ‘good governance’. Ook sluiten wij alle Russische staatsbedrijven of bedrijven waar de staat een groot belang in heeft, al jaren uit. Gazprom is bijvoorbeeld sinds 2015 uitgesloten en Rosneft sinds 2017. Beide vanwege schendingen van mensenrechten en grootschalige milieucontroverses.

Ook sluiten wij al jaren een groot deel van de Russische bedrijven uit. Van de 25 Russische bedrijven die onderdeel uitmaken van de MSCI Emerging Markets Index sloten wij reeds 15 bedrijven uit voor de invasie. Veel van deze bedrijven voldoen niet aan onze fundamentele beleggingsprincipes. Ze zijn bijvoorbeeld betrokken bij mensenrechtenschendingen, productie van controversiële wapens of staan op internationale sanctielijsten. Voorbeelden zijn Bank VTB, Transneft en Sberbank. Andere sluiten wij uit omdat ze grote duurzaamheidsrisico’s veroorzaken. Het management is vaak te nauw gelieerd aan de Russische staat of de bedrijven (veelal staal-, aluminium- en energieconglomeraten) hebben geen klimaat- en milieubeleid.

Na de invasie hebben wij de resterende 10 posities opnieuw onderzocht op betrokkenheid bij de Russische overheid en/of bij de invasie zelf. Uit onze analyse blijkt dat deze bedrijven niet direct betrokken zijn bij de invasie of daar materieel voor aanleveren. Geen ervan staat bovendien op de sanctielijst. Ze zijn actief in sectoren als IT, voedingsdetailhandel, chemie, grondstoffen en in de financiële sector. Een aantal internet- en socialmediabedrijven leverde in de periode voor de invasie potentieel een positieve bijdrage aan de verspreiding van onafhankelijk nieuws. Helaas is ze dat met de aanscherping van de Russische mediawetten verder onmogelijk gemaakt.

Toch besluiten we deze aandelen te verkopen, zodra dit mogelijk is. De allocatie hiernaar is minder dan 0,04% van het totaal belegd vermogen van ACTIAM. Deze bedrijven bevinden zich in de passieve duurzame aandelenstrategie die de MSCI Emerging Markets index volgt. MSCI heeft aangekondigd de bedrijven uit de betrokken MSCI Opkomende Landen benchmark te verwijderen. De verkoop kan enige tijd in beslag nemen; de huidige marktomstandigheden zijn complex. De onzekerheid rondom Rusland-Oekraïne is groot en kan tot extra volatiliteit leiden.

In onze financiële inclusie private-debtportefeuilles houden wij geen posities aan in Rusland. Het financiële risico is te hoog, de toegankelijkheid van de financiële-inclusiesector te laag. Wij volgen wel het risico op effecten naar de regio rond Oekraïne. Via FX-bewegingen en handel met Rusland lopen financiële instellingen in deze regio potentieel risico. Omdat de leningen waarin wij beleggen kortlopend zijn en de financiële instellingen voldoende cash beschikbaar hebben, zijn deze risico’s volgens ons beperkt. Wij monitoren de ontwikkelingen dagelijks en staan in contact met de instellingen waarin wij beleggen. Aanvullend zijn wij in gesprek met andere investment vehicles op het gebied van microfinanciering om samen te onderzoeken op welke wijze wij gezamenlijk de sector kunnen ondersteunen in deze uitzonderlijke tijden om bijvoorbeeld liquidity stress te voorkomen.

Impact financiële markten en economie

Tot afgelopen vrijdag was er geen sprake van paniek. Nadat een raketaanval brand veroorzaakte in Europa’s grootste kerncentrale en de NAVO in spoedzitting bij elkaar kwam, werden beleggers wel nerveus. De standaard veilige havens werden opgezocht. Staatsobligaties van Europa en de Verenigde Staten (VS) waren in trek; dat is duidelijk in de donkere lijn in de grafiek terug te zien. Het verlies van de afgelopen twee jaar is bijna weggewerkt. Ook goud als traditionele vluchthaven steeg in prijs. Het valt wellicht in de grafiek op, dat de koersen van de MSCI Wereld aandelenindex niet eens zo hard gedaald zijn. Dat komt vooral omdat de US- dollar zoveel sterker is geworden.

In de afgelopen maanden was er enig herstel in de Europese aandelen versus de VS. Door de oorlog is hier een abrupt einde aan gekomen. Europa zal veel directer worden geraakt door de economische gevolgen van deze oorlog; er zijn meer directe economische betrekkingen, zoals graan, olie en gas. Daarbij zal deze oorlog het sentiment onder consumenten meer beïnvloeden.

De eerste inflatiegolf in 2021 kwam met name door disrupties in de productieketen. Daarna volgden de gestegen energieprijzen. De basiseffecten hiervan zouden vanaf het eerste kwartaal 2022 wegebben. Door deze oorlog zijn de energieprijzen opnieuw gestegen. Dat zal een sterke inflatie-impuls geven, met name de komende maanden. Op de middellange termijn zal er een dempend effect zijn door de afgenomen economische activiteit. Oekraïne en Rusland zijn samen goed voor 1,8% van de totale wereldeconomie. Ook de terughoudendheid van westerse consumenten als gevolg van deze oorlog zal de economische activiteit dempen. Daardoor zal de vraaginflatie uiteindelijk ook een factor zijn die de inflatie zal drukken. In de grafiek is de jaarlijkse stijging van de olieprijs en de inflatie in de eurozone te zien.

De US-dollar is snel meer waard geworden, van 1,14 naar 1,09. Dit komt doordat Europa veel meer geraakt wordt dan de VS. Bovendien gaf de Fed duidelijk aan de verhoging in maart door te zetten, ondanks de oorlog. Het renteverschil in obligaties is dan ook verder opgelopen wat de US-dollar aantrekkelijker maakt. Daarbij is er sprake van een Pavlovreactie van beleggers in tijden van crises, waarbij US-dollars worden gekocht.

Waarderingsgrondslag

De beurs van Moskou is gesloten. Als gevolg hiervan zijn er geen actuele beurskoersen meer beschikbaar van de belangen in Russische aandelen. Ook kunnen deze aandelen niet verkocht worden. Voor de waardering van de betreffende Russische aandelen maken we gebruik van afgeleide waarderingen van vergelijkbare beleggingen of van indicatieve koersen die zijn verkregen van derde partijen die een markt onderhouden in de betreffende beleggingen, dan wel wordt de waardering modelmatig bepaald.
Vanwege de geringe positie in Russische aandelen is de impact van genoemde aanpassing van de waarderingsmethodiek op de intrinsieke waarde van het fonds dat in deze aandelen belegt naar verwachting beperkt.

Vervolg

Wij blijven de situatie volgen; wij beoordelen of bedrijven betrokken raken bij de levering van wapens of materieel aan de Russische overheid of activiteiten ontplooien die deze oorlog ondersteunen. Indien nodig sluiten we deze bedrijven onmiddellijk uit. Ook zal ACTIAM de huidige situatie en de waarderingsgrondslag nauwlettend monitoren en zo nodig aanpassingen doorvoeren.

Tot slot

ACTIAM en Cardano hebben oog voor wat er in de maatschappij gebeurt. Daarom ondersteunen wij de landelijke actie van de samenwerkende hulporganisaties. Wij hebben inmiddels zo’n € 12.000,- overgemaakt en onze medewerkers hebben ook persoonlijk gedoneerd. Doet u mee?